سرطان پوست نوعی بیماری است که سلول های پوستی را درگیر کرده و آن ها را از شکل طبیعی خارج می کند و یکی از شایع ترین انواع سرطان ها در سرتاسر جهان است؛ به طوریکه طبق آمار سازمان بهداشت جهانی از هر سه سرطان تشخیص داده شده یکی سرطان پوست می باشد. علاوه بر آن بر طبق آمار های جهانی در هر یک ساعت یک نفر به آن مبتلا می شود. سوال این است که این بیماری چگونه به وجود می آید و راه های پیشگیری از ابتلا به آن چیست. در ادامه این مقاله سرطان پوست را بیشتر مورد بررسی قرار می دهیم.
سرطان پوست چگونه به وجود می آید
بدن به طور طبیعی به صورت مداوم در حال ساخت سلول های جدید برای جایگزینی سلول های پیر و فرسوده است. این تولید و تکثیر سلول در حالت نرمال به صورت منظم و با سرعتی یکنواخت اتفاق می افتد. گاهی بر اثر عوامل مختلفی، این تقسیم سلولی در بدن دچار اختلال می شود و سرعت ساخت سلول ها بیشتر از حد معمول می شود. در این حالت سلول های غیر طبیعی به یکدیگر چسبیده و توده ای را به وجود می آورند که اصطلاحا به آن کانسر یا سرطان گفته می شود. اگر این تقسیم نادرست و غیرطبیعی سلولی در بافت پوست اتفاق بیفتد باعث ایجاد سرطان پوست می گردد.
در برخی موارد این توده های سلولی غیر طبیعی در یک قسمت از پوست باقی مانده و به دیگر بخش های پوست سرایت نمی کنند، در این حالت این توده ها را خوش خیم می نامند. در برخی دیگر از موارد توده های ساخته شده در جای جای پوست به وجود آمده و تقریبا تمامی نواحی پوست را درگیر سرطان می کنند که در این حالت سرطان را بدخیم می نامند. در ادامه با دلایل غیر طبیعی شدن چرخه سلولی و ایجاد سرطان بیشتر آشنا خواهیم شد.
دلایل ایجاد سرطان پوست
سرطان پوست بر اثر ایجاد جهش در DNA سلول های پوست ایجاد می شود و قرار گرفتن طولانی مدت در معرض آفتاب از اصلی ترین و مهم ترین عوامل ایجاد این جهش ژنی است. در نور آفتاب اشعه های UV بسیاری وجود دارند که به صورت مستقیم روی سلول های پوست اثر منفی می گذارند و ممکن است با ایجاد اختلال در این سلول ها باعث ایجاد سرطان پوست شوند. همچنین اشعه ماورای بنفشی که در سولاریوم و دیگر روش های برنزه کردن پوست نیز استفاده می شوند، در ایجاد سرطان پوست موثرند.
علاوه بر اشعه ماورای بنفش، عوامل مهم دیگری نیز می تواند در ایجاد سرطان پوست تاثیر داشته باشد. از جمله این عوامل می توان به سیستم ایمنی ضعیف اشاره کرد. در بدن همه افراد ممکن است توده های سرطانی بسیاری ایجاد شود که این توده در صورت نرمال بودن سیستم ایمنی بدن، توسط سلول های کشنده سرطان از بین می روند؛ اما در صورت وجود هر گونه ضعف در سیستم ایمنی احتمال ابتلا به سرطان نیز بیشتر می شود.
از دیگر دلایل ابتلا به سرطان پوست، قرار گرفتن مستقیم در معرض مواد شیمیایی خاص است. برخی مواد شیمیایی مانند آرسنیک و عناصر رادیواکتیو باعث ایجاد اختلال در سلول های پوستی می شوند و احتمال ایجاد جهش و ابتلا به سرطان پوست را افزایش می دهند.
انواع سرطان پوست
سرطان پوست می تواند انواع مختلفی داشته باشد که این انواع با توجه به نوع سلول های پوستی که درگیر سرطان می شوند تعیین می شود. به طور کلی انواع سرطان را می توان به دو دسته ملانوما و غیرملانوم تقسیم کرد. از شایع ترین انواع سرطان پوست می توان سرطان سلول های بازال و سرطان سلول های سنگفرشی را نام برد که جز سرطان های غیر ملانوم هستند. این نوع سرطان ها به آرامی رشد می کنند و به راحتی قابل تشخیص اند. درمان این نوع سرطان ها تا حد زیادی راحت تر از دیگر انواع سرطان است.
سرطان های پوستی ملانوما بسیار نادر هستند و می توانند خطرناک باشد. ملانوما به سلول هایی گفته می شود که رنگ پوست را می سازند و ایجاد سرطان در این سلول دیر و به سختی تشخیص داده می شود و به همین دلیل ممکن است به حالت بدخیم درآمده و سلامت فرد را به خط بیندازد.
علائم سرطان پوست
هر نوع سرطان پوست علائم ویژه خود را دارد. در سرطان سلول های بازال ممکن است برجستگی های بی رنگی ایجاد شود که از پوست طبیعی نازک تر است و عروق خونی در آن دیده می شود. این نوع برجستگی ها اغلب دردناک هستند. سرطان سلول های سنگفرشی ممکن است به صورت توده های برجسته که روی آن های پوسته پوسته است روی پوست ظاهر شود.
در ملانوم که نادر ترین نوع سرطان پوست است، توده هایی با رنگ، شکل و اندازه های نامنظم روی بدن ایجاد می شود که اغلب رنگ های متفاوتی دارند و خارش یا خونریزی ایجاد می کنند. به طور کلی هر گونه عارضه پوستی یا توده های بزرگ خال مانند که باعث درد، خونریزی یا خارش شوند می تواند نشانه ای از سرطان پوستی باشد.
درمان سرطان پوست
درمان سرطان به نوع سرطان و مرحله ای که سرطان در آن قرار دارد، بستگی دارد. پس از مراجعه به پزشک وانجام آزمایش های بالینی مورد نیاز برای تشخیص، روش درمانی مورد نظر انتخاب می شود. در اغلب موارد بیش از یک نوع روش درمانی نیاز است. از برخی از روش های درمانی می توان شیمی درمانی، ایمونوتراپی، پرتو درمانی و جراحی های پوستی را نام برد.
سوالات متداول همه چیز درباره سرطان پوست
آیا سرطان پوست کشنده است؟
برخی سرطان های پوست در صورت درمان نشدن می توانند نواحی گسترده تری از پوست را درگیر کنند و در مواردی می توانند کشنده باشند. اما خوشبختانه امروزه این نوع سرطان به راحتی و سریع قابل تشخیص است و درمان آن نیز در مراحل اولیه سرطان آسان خواهد بود.
آیا می توان از ابتلا به سرطان پوست پیشگیری کرد؟
برای جلوگیری از سرطان پوست لازم است مدت زمان زیادی در معرض نور آفتاب قرار نگیرید و هر دو ساعت کرم ضد آفتاب خود را تمدید کنید. توجه داشته باشید استفاده از ضد آفتاب به روز های آفتابی محدود نمی شود. همچنین استفاده از سولاریوم و دیگر روش های مصنوعی برنزه کردن را حتی الامکان کاهش دهید.
چگونه سرطان پوست را تشخیص دهیم؟
شما می توانید تمامی قسمت های بدن خود را با استفاده از یک آینه قدی و یک آینه دستی مورد بررسی قرار داده و در صورت مشاهده هر گونه برآمدگی، پوسته پوسته شدن، برجستگی های شفاف و خال های غیر طبیعی با یک پزشک متخصص پوست مشورت کنید.
در صورت مشکوک بودن به سرطان پوست چه کنیم؟
در صورت داشتن هر گونه علائم سرطان پوست لازم است به یک پزشک متخصص پوست مراجعه کنید. پزشکان متخصص پوست در زمینه بیماری های پوستی تخصص داشته و پس از معاینه پوست بیمار و علائم وی، با انجام آزمایش های بالینی متعدد در صورت ابتلا به سرطان پوست، درمان مناسب را آغاز می کنند. ممکن است در صورت پیشرفته تر بودن نوع سرطان پوست، مارجعه به انکولوژیست نیز لازم باشد.
چه کسانی بیشتر مستعد ابتلا به سرطان پوست هستند؟
کسانی که پوست، مو و چشم های روشن تری دارند اغلب بیشتر در معرض ابتلا به سرطان پوست قرار دارند. همچنین زمینه ژنتیکی، سن، داروهای خاص و شرایط خاص پوستی نیز از جمله عواملی است که در ابتلا به سرطان پوست موثر است.